„Wakacje z Bogiem” w Kotlinie Kłodzkiej - dzień 2

Dzisiejszy dzień upłynął nam dosłownie pod ziemią, ponieważ spędziliśmy tam kilka godzin . Zwiedzaliśmy kopalnie - pierwsza to kopalnia uranu, oczywiście zamknięta. Informacja dla zatroskanych rodziców, iż sztolnia jest całkowicie bezpieczna pod względem promieniowania radioaktywnego. Jak zapewnił nas przewodnik trzymający w ręku licznik geigera, że nie jest ono większe niż w Krotoszynie. Kopalnia położona jest na północnym stoku Żmijowca w Masywie Śnieżnika. Działała ona w latach 1948-1953, wykorzystując m.in. kilka średniowiecznych sztolni, w których w przeszłości prowadzono wydobycie żelaza, srebra i miedzi. Kopalnia obejmowała 20 sztolni, 3 szyby, a sumaryczna długość wszystkich wyrobisk górniczych wynosiła ponad 37 km. Ciekawi co nas czeka pod ziemią zakładamy kaski i ruszamy za przewodnikiem. Dowiadujemy się , że Rosjanie wydobyli tu ok. 20 ton uranu, co wystarczy do zbudowania dwóch bomb atomowych . Doskonale zdajemy sobie sprawę z niszczącej siły takiej bomby, ale nikomu z nas nie przyszło namyśl, że w tym czasie przy wydobyciu cennego surowca zginęło ponad 3500 górników. Uran z kopalni był przewożony pod eskortą do Lednicy, a stamtąd do ZSRR. Na trasie wycieczki zobaczyć mogliśmy wiele atrakcyjnie oświetlonych wystąpień miejscowych minerałów m.in. fluoryt, ametyst, kwarc. Długość zwiedzonych przez nas wyrobisk to około 200 m chodników o szerokości 1,5-2 m, wysokości 1,7 do ponad 2 m. Z kopalni udajemy się na obiad, aby nabrać sił przed koleją ekstremalną wyprawą. Udajemy się do Kopalni Złota, której szefem jest kobieta Pani Elżbietą Szumska. Ta niepozorna, urocza kobieta uczyniła to, czego nie udało się poprzednikom.

Gdy przejmowała większościowy pakiet kontrolny pozwalający na samodzielne zarządzanie kopalnią, trasa widokowa już istniała od 1996 roku. Jednak nieefektywnie zarządzana nie przynosiła zysków. Pani Elżbieta w ciągu dziesięciu lat doprowadziła obiekt do statusu jednego z najbardziej popularnych na Dolnym Śląsku. Kopalnię odwiedzają indywidualni turyści oraz wycieczki, co mogliśmy stwierdzić na własne oczy. Kupuję za 14 zeta bilet i ruszamy w trasą turystyczną w głąb Matki Ziemi. Wchodzimy szybem Gertrudy wraz z przewodnikiem. Podobnie jak w kopalni Uranu dzielmy się na dwie mniejsze grupy. U wlotu chodnika wita nas górnik „Bercik”, który opowiada jak to się drzewiej złoto wydobywało. Opowiada gwarą i z dużą swadą. Idziemy dalej. Dowiadujemy się, że w tysiącletniej historii kopalni wykuto ponad 320 kilometrów korytarzy na wielu poziomach. Były one wąskie i bardzo niskie. Górnicy pracowali na kolanach. A ich największymi przyjaciółmi były szczury, które informowały ich o niebezpieczeństwie.

Złoto pozyskiwano z rudy wytapiając go w temperaturze 1050 stopni. Z jednej tony rudy uzyskiwano zaledwie kilka gramów czystego kruszcu. W osiemnastym i dziewiętnastym wieku zaczęto pozyskiwać również arsen do produkcji arszeniku. Ten ostatni oprócz tego, że jest trucizną, używany był do produkcji środków ochrony roślin i nawozów sztucznych. Dochodzimy do skarbca, gdzie złożone są sztabki obrazujące swoją ilością całość wydobycia szlachetnego kruszcu w czasie działalności kopalni. Łącznie do 1961 roku - kiedy to kopalnię zamknięto, wydobyto około 16,5 tony złota. Dużo? Jak dowiadujemy się od przewodnika w średniowieczu złoto miało ogromną wartość. Za kilka gram można było kupić wieś z 200-toma duszami! W szczycie swojego wydobycia kopalnia dawała 8 % całego wydobycia światowego. Najlepszy wynik osiągnięto w 1946 roku i było to ponad 60 kilogramów. Kopalnię zamknięto, kiedy w roku 1961 wydobyto zaledwie 7 kilogramów złota. Idąc dalej dochodzimy do laboratorium alchemika Hansa Scharffenberga - odkrywcy arszeniku. Oglądamy piec do wytapiania złota tzw. „muflowy” i stare mapy kopalni. Dalej przedostajemy się do Chodnika Śmierci, gdzie według legendy uśmiercano górników posądzonych o kradzież złota. Robiono to w szczególnie perfidny sposób. W wykute w ścianie otwory wsadzano jego ręce i zalewano cementem. Biedak konał tam w ciemnościach i straszliwych męczarniach… W kolejnej komorze znajdujemy muzeum „Przestróg, uwag i apeli”. Zebrano tam sporą kolekcję emaliowanych tablic z różnego okresu o przezabawnych nieraz treściach. Wychodzimy na powierzchnię innym wyjściem, by po półtorakilometrowym marszu dojść do wejścia Sztolni Czarnej Górnej. Ciekawostką zaraz po wejściu do Sztolni Czarnej Górnej, jest osiągnięcie podziemnej granicy polsko – czeskiej. Tuż przed nią jednak zaczynamy zejście w dół po schodach, by dojść do podziemnego wodospadu. Woda spada z wysokości 8 metrów. Jest to prawdopodobnie jedyny tak duży w Polsce podziemny wodospad. Po pokonaniu 92 stopni w dół dochodzimy do sztolni, gdzie czeka na nas pomarańczowy podziemny tramwaj, udostępniony turystom w 2008 roku. Tramwajem wyjeżdżamy szybko , bo 43 km/h na powierzchnię, do stacji Złoty Stok Główna. I tak kończy się trwająca 1,5 godziny wycieczka po sztolniach i korytarzach zabytkowej kopalni. Po wyjściu zwiedzamy cechownię i cieszymy się przygotowanymi dla nas atrakcjami. Tak kończy się fajna wyprawy, do krainy uranu i złota. Co prawda złota nie znalazłem, ale niektórym z bystrzejszym dzieciakom szczęście dopisało.  Być może coś z tego dowiozą do domu....